TELEVİZYON ARIZA VE BAKIM NASIL YAPILIR
Sistemli Arıza Arama
Tamire getirilmiş bir cihaz için önce müşterinin şikâyeti dinlenir. Cihaz açılmadan önce çalıştırılarak arızanın ne olabileceği hususunda bir ön karar verilir. Arıza aramaya başlamak için arızalı cihazın sökülerek genel temizliğinin yapılması gerekir. Temizlik, elektrik süpürgesi ile ya da varsa dış ortamda kompresör yardımıyla yapılabilir. Temizliği yapılmış cihaz, önce duyu organları ile kontrol edilir. Yanan, patlayan, kararan yerler bulunarak gerekli işlemler uygulanır. Eğer değiştirilmesi gereken parçalar varsa kalem havya yardımıyla fazla ısıya maruz bırakmadan sökülerek yenisiyle değiştirilir. Malzeme değiştirme işinden sonra lehim yapılan yerdeki pasta kalıntıları izopropül alkol ile ya da selülozik tiner ile yıkanır. Sistemli arıza aramak, arızayı en kısa zamanda teşhis ederek onarımı yapabilme yeteneğidir. Tamamen bilgi ve beceri ile zaman içerisinde böyle bir alışkanlık kazanılabilir. Cihazı gözlemlediğinizde arızanın hangi katta ve hangi malzemelerden kaynaklandığı kanaati uyanmalıdır. Çalışmaya başlayınca belli bir zaman sonra karşınıza çıkan arızaların ne kadar basit olduğunu göreceksiniz. Bunun içine Elinizden gelen gayreti göstermeniz gerekmektedir. Yeni doğmuş bir bebek konuşabilir mi? Bebeğin konuşabilmesi için belirli bir zamanın geçmesi gerekiyor ve bebek, bu zaman içerisinde öğreniyor. Eğer sizler kitabı açınca hemen tamir yapmaya kalkarsanız başınıza değişik işler gelebilir. Yavaş yavaş öğrenerek ve bu öğrendiklerinizin tatbikini yaparak ilerlemelisiniz. Bugüne kadar televizyon ile ilgili gerekli bilgileri aldınız. Elektronik malzemeleri tanıyor ve onların sağlamlık kontrolünü yapabiliyor, dahası ne işe yaradıklarını biliyorsunuz. Şimdi önünüze bir televizyon şeması alarak televizyonu oluşturan katların yerlerini tespit ediniz. Bu katlarda hangi malzemeler kullanılmış inceleyiniz. Şema üzerinde önce 220 volt girişini bularak ileri yönde devreyi takip ediniz. Önce anahtara girmiş, çıkışta sigortaya gelmiş; sigortadan sonra parazit kesici hattrafosu ve koruma direncinden sonra hem köprü diyoda hem de PTC’ye gelmiş; PTC’den degaus bobinine gelerek ekranın statik elekriği demagnetize edilmiş. Köprü diyoDun çıkışında birfiltre kondansatör ve koruma direncinden sonrasında anahtarlama devresi ile SMPS trafosu.Buraya kadar şema üzerinden devreyi beraberce takip ettik. Kendinizi bir atelyede çalışıyor olarak farzedin. Bir müşteri geldi ve şikâyeti, resim yeterince net değil. Bu durumda cihazi açtınız,gerekli temizliği yaptıktan sonra nereye bakacaksınız? Neyi kontrol edeceksiniz? Bu durumda kalkıp sigortayı, anahtarı ya da hoparlörü kontrol eder misiniz? Neden? İşte sistemli arıza arama, size bu yeteneği kazandıracaktır. Eğer cihaz hiç çalışmıyor olsaydı müşteri, size bunun sigortası attı diye gelirdi. Sizlere söylemek istediğimiz, katların çalışmalarını ve görevlerini çok iyi öğrenmeniz ve şemayı okuma yeteneğine sahip olmanızdır. Devre şemalarında arızanın şekline göre farklı yollar izlenebilinir. Bunun için arızanın neden kaynaklandığını bilmemiz gerekir Ya akım yolları, yani gerilimler kontrol edilecek ya da osilaskop ile sinyal takibi yapılacaktır.
NOT: Besleme katı arızasında hiçbir zaman arızayı teşhis etmek için herhangi bir malzemeyi çıkararak devreyi çalıştırmayınız
Arıza Belirtileri
Arızaların belirtileri vardır. Hiç çalışmayan bir cihaza ölü tabiri kullanılır. Böyle bir cihazda arızanın nereden 
kaynaklandığına dair enufak belirti yoktur. Arıza sadece sigortanın atmasıyla da meydana gelmiş olabilir ya dayüksek gerilim katında meydana gelen bir arızadan dolayı yüksek gerilim transistor ü bozulmuş, bu da besleme devresinden aşırı akım çekilmesi suretiyle besleme devresinin bozulmasına yol açmış olabilir. Arızaları çeşitli başlıklar altında inceleyecek olursak daha fazla anlaşılır olacaktır. Bundan önce kısaca ekrandaki görüntüye göre arızaların kaynakların asıl anlaşılır bunu inceleyelim. Bunun için cihazın bir biçimde çalışıyor olması gerekir.Örneğin:
Ses yok ise arıza, ses çıkış katındadır.
Ekranda resim karıncalı isearıza tuner katındadır.
Resim küçük ya da büyük isearıza beslemeden kaynaklanmaktadır.
Resmin altında ya da üstünde kesiklik varsa arıza düşey çıkış katındadır.
Resmin sağında ya dasolunda bozulmalar veya taşmalar varsa arıza yatay çıkış katındadır.
Ekran, beyaz ve geri dönüş çizgileri varsa arıza kroma katındadır.
Tamirini yapacağınız cihazın elektronik devre şemasını mutlaka önünüze alınız. Şema üzerinden arıza aramasını ve yorum yapmasını mutlaka uygulayarak öğrenmeniz gerekmektedir. Bir cihazın şemasını inceleyerek devrelerin çalışması hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Şema üzerinde kullanılan sembolleri tanımanız ve bazı yabancı terimleri bilmeniz gerekir.
Piyasada bulunan mono, stereo ya da teletexli,teletexsiz bütün televizyonların besleme katı S.M.P.S (switch mode power suplyy)dediğimiz anahtarlamalı şekilde çalışan bir devredir. Bu sistemde şehir şebekesinden alınan220 volt alternatif gerilim doğrultularak filtrelendiğinde 300 voltun üzerinde bir doğru gerilim elde edilir. Bu gerilim, S.M.P.S trafosuna girer. Çıkışında bir mosfet transistörile şaselenir. Transistorün tetiklenmesi için kullanılan entegreli bir anahtarlama devresi mevcuttur. Tetikleme devresi olarak kullanılan entegrenin besleme gerilimi 300 volt doğru gerilim üzerinden alınmaktadır. Besleme devrede ayrıca ekrandaki statik gerilimi ortadan kaldırmak üzere kullanılan “degaus bobini”ni besleyen PTC direnci bulunmaktadır.
NOT: Arızalı elemanla birlikte, arızaya sebep olan elemanların da değiştirilmesi gerektiğini unutmayınız. Aksi hâlde arıza tamamen giderilemeyecektir
Arıza Akış Şeması
Televizyondaki bazı arızalara ait akış şemaları aşağıya çıkarılmıştır. Bu akış şemaları çok rastlanan arızalara aittir. Bu şemalar, arıza arama işlemlerinde sizlere rehberlik edecektir. Cihazlarda kullanılan malzemelerin ve devre tasarımlarının birbirlerine göre farklı olması, arıza aramayı farklı kılmaz. Çalışma sistemleri aynı olup kullanılan malzemeler farklılık gösterebilir. Her ne sebepten olursa olsun tamire gelen bir cihazda çalışmaya başlamadan önce mutlaka elektronik devre şemasını temin ediniz. Arıza ararken mutlaka alınması gereken güvenlik önlemlerini alarak çalışmaya başlayınız. Güvenli çalışma ortamını hazırlamak arıza arama işleminin başlangıcını oluşturur. Unutmayınız ki küçük hatalar, büyük sorunlara sebebiyet verebilir. SMPS katında ölçme yaparken beslemenin kendi şasesini kullanınız. Zira besleme şasesiyle televizyonun şasesi birbirinden yalıtılmış durumdadır. Bu iki şase hiçbir zaman birbirine bağlanamaz. Arızalı bir televizyonun onarımı için aşağıdaki işlem basamaklarını uygulayınız. Arıza hakkında bilgi alınız. Cihazı çalıştırarak arızayı teyit ediniz. Cihazı açarak temizliğini yapınız. Duyu organlarıyla arıza kontrolü yapınız.
Arızanın olduğu katı belirleyiniz. Arızalı elemanı tespit ediniz. Arızaya sebep olabilecek elemanları kontrol ediniz. Arızayı gideriniz. Cihazı çalıştırarak test ediniz. Arıza hakkında tam ve doğru bilgi alınız. Cihazı açarken kablo bağlantılarına dikkat ediniz. Temizlik esnasında cihazın enerjisinin kesik olduğundan emin olunuz. Besleme kondansatörünün sağlamlık kontrolünü deşarj etmeden yapmayınız. Arıza sonrası temizliğini unutmayınız. Cihazı kapatmadan tümsoketlerin takılı olduğundan emin olun.
NOT: Bir televizyonda yüksek gerilim trafosunun değiştirilmesi gerektiğinde mutlaka fişin çekili olduğunu kontrol ediniz. Lehimleri sökmeye başlamadan önce tüpün anoduna bağlı kabloyu çıkarınız. Bunun için önce tüp içerisinde bulunan statik elektriği bir kablo yardımıyla tüpün şasesine boşaltınız. Bu andatüp plaketinin de sökülü olması iyi olur.
